Meer werken loont vaker dan je denkt.
Een positief bericht! Jarenlang heb ik mij er over opgewonden dat sommige groepen mensen in Nederland tot 115% marginale belastingdruk voelden. Dat blijkt nu maar 85% te zijn. Een gevolg van beter beleid, ook al denk ik dat het nog beter kan.
Jeroen van Rossum
10/17/20253 min read
Graag leg ik uit waar ik mij druk over maak, voordat ik alleen maar scherm met cijfertjes rond theoretische begrippen. Eenvoudig gezegd: je verdient 2.400 netto per maand (het wettelijk minimumloon), en je werkgever vraagt je om voor de kerstdagen een zaterdagochtend over te werken. Vijf tientjes extra in je handen, ook lekker voor de dure dagen. Hoe zuur, als de Belastingdienst achteraf nog zeven tientjes van je wil hebben. In een notendop de werkelijke oorzaak van "de Toeslagenfraude".
Het kon in het verleden nog erger: als je door (een paar keer) een zaterdag overwerken je volledige Huurtoeslag kwijtraakte.
Collectief vinden wij in Nederland dat wie het hoogste inkomen heeft, ook het meeste belasting moet betalen. De discussie spitst zich toe op de vraag of dat 30%, 40% of 50% moet zijn. Uitkomst van alle discussies in de politieke arena is dat we nu in 2025 drie tarieven hebben: 35,82% (tot 38.441 euro), 37,48% (tot 76.817 euro) en 49,5% (vanaf 76.817 euro). [Bron A].
Dit gaat over het marginale belastingtarief inkomstenbelasting, inclusief Volksverzekeringen. Het is exclusief 6,51% Zorgverzekeringswet (ZVW) over de eerste 75.864 euro inkomen; gebruikelijk is om deze niet mee te tellen, omdat de inkomensafhankelijke premie ZVW wordt betaald door de werkgever. [Bron B].
Enkele decennia lang ageerde ik tegen het bestaan van inkomensafhankelijke regelingen. Met name richtte ik mij altijd tegen het Toeslagenstelsel, waardoor je onder bepaalde omstandigheden tot 115% marginale belastingdruk kon voelen (dus meer belasting bijbetalen dan er bruto extra binnen kwam). Aan de ouderbijdrage bij Studiefinanciering ben ik nooit toegekomen, wat toch relevant is als je twee of meer kinderen hebt - waarvan er een ouder dan achttien en een jonger dan twaalf is.
Mijn toon zal ik matigen, omdat het probleem grotendeels is opgelost. Deze week publiceerde de Erasmus Universiteit een onderzoeksrapport over de materie. Het rapport werd in de vakpers samengevat met de kop "Lage inkomens overschatten belastingdruk fors". [Bron C]. Aanleiding is dat wij met elkaar het werk niet af krijgen, en het zou helpen als iedereen een uurtje extra ging werken. Binnenkort start daarom een nieuwe overheidscampagne "Meer werken loont vaker dan je denkt.”
Bij lagere inkomens zou slechts 40% van aanvullend inkomen naar de Belastingdienst gaan, terwijl gedacht wordt dat het 70% is. Dat wil ik wel eens zien.
Dus ik aan de slag om een globale check te doen. Conclusie: bij het wettelijk minimumloon (14,40 euro per uur) zou je, onder bepaalde omstandigheden, 84% marginale belastingdruk voelen. Dat is inderdaad veel minder dan ik dacht. Wel twee keer zoveel als de publicatie stelt, voor de volledigheid.
Als omstandigheden heb ik getest op een alleenstaande ouder, met 850 euro huur per maand, en een kind van 9 jaar oud.
Het CPB wijst er op dat dit slechts een heel kleine groep is, ongeveer twee procent van de bevolking. [Bron D].
Mijn gedachte is dat de twee procent meest verdienende mensen meer aandacht krijgen. Jammer, want juist de lager betaalden leveren de handjes die dagelijks nodig zijn om het werk af te krijgen. Slaag je er niet in om deze mensen de juiste financiële prikkels te geven, dan zet je de deur open voor arbeidsmigranten.
Het rapport verwijst naar een tool van NIBUD, die uitsluitend het netto besteedbaar inkomen bij een veranderend gemiddeld aantal uren per week berekent. [Bron E].
De gepresenteerde uitkomst heb ik nog wel gecontroleerd bij toeslagen.nl [Bron F].
Het ESB (vakblad Economisch Statistische Berichten) stelt tussen de regels door dat een marginale belastingdruk van 60% het maximum is om mensen te bewegen tot meer werken. [Bron G].
Een van de onderzoekers van het CPB relativeert het belang van de marginale druk. Het verhaal lezende speelt dat vooral onder hoger opgeleiden.
Toch ondersteunt de publicatie van ESB mijn idee dat een hogere belastingdruk niet altijd een probleem is. Door de grote loyaliteit van de doelgroep tegenover de werkgever, vinden mensen het vaak niet eens erg als ze geen geld krijgen voor extra werk. De pijn zit in mijn ogen vooral in de rekening die de Belastingdienst achteraf stuurt.
De regels zijn nu vele malen beter dan vijf jaar geleden. Toen kon je van het ene op het andere moment de volledige Huurtoeslag kwijtraken, die dan voor het hele jaar terugbetaald moest worden. Dat is nu gematigd. Hoewel er nog veel kan worden verbeterd, ben ik blij met de ingezette weg. De grootste verbetering zou je krijgen als je niet bang hoeft te zijn voor veranderende Belastingaanslagen na het loonstrookje.
Bron C:
https://www.accountancyvanmorgen.nl/2025/10/16/lage-inkomens-overschatten-belastingdruk/
Bron D:
https://www.cpb.nl/column-marginale-drukte
Bron E:
https://werkurenberekenaar.nibud.nl/resultaat
Bron G:
https://esb.nu/belastingdruk-bij-meer-werken-minder-hoog-dan-vaak-gedacht/
