De fraude met BTW door Booking.com

De fraude met BTW door Booking.com was deze week weer veel in het nieuws.

Belasting ontduiken mag niet, fraude is fout. Zover geen misverstand. Booking zit fout in mijn ogen, maar om principiëlere redenen dan waar iedereen aan denkt.

De wereld is in de afgelopen decennia verrijkt door populaire apps, zoals die van Booking, Uber, Thuisbezorgd, Amazon en ga zo door. Ondanks dat ze allemaal actief zijn in hun eigen branche, hebben ze enkele herkenbare overeenkomsten. Zelf uiten ze als belangrijkste kenmerk dat ze gedreven worden door technologie. Ook zeggen ze graag dat ze "disruptive" (verstorend) zijn. Het merendeel geeft in de eerste levensfase bedragen uit aan marketing (reclame) die bij traditionele bedrijven onverantwoord worden gevonden; als hypotheek op de toekomst wordt meer dan het oorspronkelijke eigen vermogen "verbrand" met als doel om dominant te worden in de markt. Verder is er een voortdurend streven naar losse verhoudingen met leveranciers en werkers (waarbij verhoudingen naar buiten toe gepresenteerd worden als die met zelfstandig ondernemers, terwijl instructies en controle zijn als bij werknemers, en de betaling weinig beter is dan die voor handarbeiders).

Dat ze de markt verstoren waar ze actief zijn, dat is zeker, daar liegen ze geen woord van. Ze hebben wel allemaal hun eigen markt, en onderscheiden zich daarmee nauwelijks van traditionele bedrijven. Wel een groot verschil lijkt dat het management afkomstig is uit de donkere kelders (of glazen paleizen) van de programmeurs, en minder bekend met inzichten die normaal zijn binnen traditionele bedrijven. Je ziet dat in het onbegrip voor wat wel en niet mag binnen arbeidsrecht. In aanvang kwamen ze er bij de rechter vaak mee weg, door formuleringen als uit een parallel universum. De hoogtijdagen van dat verstorend gedrag raken echter voorbij doordat steeds meer bekend raakt over hoe werkelijk gehandeld wordt.

Gewend om vanuit de eigen werkelijkheid te redeneren ontgaat het management van de app-bedrijven regelmatig wat de essentie is van belastingwetgeving. De BTW (Belasting op Toegevoegde Waarde) is daar een aardig voorbeeld van. Geen traditionele ondernemer zal zich er in vergissen: je moet aangifte doen, van alles wat je hebt verkocht betaal je belasting, en de belasting die je leveranciers aan jou hebben gefactureerd mag je aftrekken. Essentieel is de verhouding die je hebt met je klant, en het product is bepalend voor het tarief (bijvoorbeeld 9% voor groenten en 21% voor kleding). Niet onbelangrijk voor de verhouding met leveranciers is dat sommige ondernemers een vrijstelling hebben, waardoor ze geen aangifte BTW hoeven doen. Koop ik in bij iemand die zelf geen aangifte hoeft te doen, dan kan die uiteraard geen BTW aan mij factureren, die ik dus niet kan aftrekken. Dat verandert niets aan de verhouding die ik heb met mijn klanten; van mijn verkopen moet ik gewoon BTW afdragen.

Ergens in de bovenkamers van Booking ging het mis. De techneuten dachten het wel zo te kunnen presenteren dat zij uitsluitend reclame maken voor lokale ondernemers, die rechtstreeks verkopen aan hun klanten. Als ik klant ben, dan zie ik dat toch anders. De vorige keer dat ik een hotel boekte vond ik dat via Booking, waar ik eerst selecteerde in welk hotel en in welke kamer ik wilde verblijven, en dat ik er ontbijt bij wilde hebben; ik betaalde met iDeal aan Booking en ik kreeg keurig van Booking een bevestiging en factuur. Ik heb het nog eens nagekeken, maar nergens op de factuur staat een nummer voor BTW of van het Handelsregister Kamer van Koophandel. Wettelijk is het verplicht om die gegevens op de factuur te vermelden, en bij gebrek aan die gegevens kan geen Belastingdienst anders doen dan de geldstroom volgen. En jawel, het hotel stuurde mij ook nog eens een mailtje met wat gegevens over inchecken. Het hotel beviel mij erg goed, en de volgende keer boek ik vermoedelijk rechtstreeks bij het hotel. Deze keer echter kocht ik bij tussenpersoon Booking.

Precies zoals ik meen mijn verblijf in dat hotel bij Booking gekocht te hebben, zo kijkt ook de (Italiaanse) belastingdienst naar de boekhoudingen. Hulde aan de Italiaanse Belastingdienst voor haar oplettendheid, zou ik zeggen. Welke ondernemer verkocht dat hotelverblijf aan de klant? Volg de geldstroom, inclusief de verzonden facturen. Niet dat lokale hotelletje verkocht aan de klant, dat verkocht een dienst aan Booking; Booking verkocht het verblijf aan de klant (of gast, zoals dat in de horeca heet). Dus wat moet Booking aangeven in haar aangifte BTW? Op dit punt is er in mijn klas met studenten MBO niemand meer die twijfelt: Booking moet BTW afdragen van de verkoop aan mij. Heeft Booking ingekocht bij een ondernemer die om welke reden dan ook is vrijgesteld van BTW? Ja, jammer dan, die kan geen BTW factureren en dus moet Booking daar in de calculatie rekening mee houden. Jullie zijn toch zo handig met computers? Dan lukt het vast wel om dat netjes uit te rekenen.

Niet tevreden over de uitkomst? Dan heb ik alvast twee oplossingen.

Waarom vraag je niet aan het hotel om zelf aangifte BTW te gaan doen? Voor het hotel betekent het hogere prijzen voor klanten die rechtstreeks boeken, en extra kosten voor de boekhouding, maar lagere kosten (doordat BTW van computers, bedden en elektriciteit kunnen worden afgetrokken).

Als Booking haar eigen rol daadwerkelijk beperkt ziet tot dat van advertentiemedium, wat is er dan mee mis om klanten rechtstreeks aan het hotel te laten betalen? Het minste is dat de klant geen factuur van Booking moet krijgen maar van het hotel zelf. Als service die ver gaat (maar die wel te verdedigen is) kan Booking namens het hotel factureren; wettelijk verplicht is dan dat naam, adres, fiscaal nummer, en HR KvK (inschrijving Handelsregister Kamer van Koophandel) van het hotel op de factuur staan (en dus niet heel groot het logo van Booking).

Mogelijk heeft Booking wel een poging ondernomen om namens het hotel te factureren. Alleen helaas niet goed opgelet toen de meester vertelde aan welke eisen je dan moet voldoen.

https://www.accountancyvanmorgen.nl/.../onderzoek-naar.../